Bu yıl üçüncü kez hazırladığımız Öncü Kadınlar listemiz, geçtiğimiz senelerde listeye konuk ettiğimiz isimlerin sürece katılımıyla, kolektif olarak oluştu. Fırsatını kendisi yaratan, toplumsal faydayı her şeyin üzerinde tutan kadınların yer aldığı bu listedeki kadınların değişme ve değiştirme cesaretlerinden ilham alıyoruz.
- Ayten Zara
Çocuklara yönelik şiddeti ve travmayı önlemek, mağdur çocukların ve azınlıkların yaşam koşullarını iyileştirmek için çalışan World Human Relief Sivil Toplum Kuruluşu’nun kurucusu ve direktörü ile iyilik ve iyileştirme kavramlarını, güncel çalışmalarını konuştuk.
2. Asena Akan
Uzman psikolojik danışman ve müzisyen, müziğin iyileştirme ve birleştirme gücünden faydalanarak farklı bedensel, zihinsel, sosyal, kültürel yapıdaki ihtiyaç sahibi bireyler ve gruplar için atölyeler düzenliyor. Bir albüm projesi olan Duy Sesimi, Akan’ın toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalığı artırmak ve kadınlara kendilerini özgürce ifade edebilecekleri bir alan açma amacıyla yarattığı, CultureCIVIC Kültür ve Sanat Destek Programı tarafından desteklenen bir proje. Deprem öncesi ve sonrasındaki kadınların yaşadıkları zorluklara dikkat çeken bu dayanışma çağrısı niteliğindeki albümü dinleyiciler, sosyal medya platformlarında her dinlediklerinde başlıca sivil toplum faaliyetlerine destek sağlıyorlar.
3. Aslı Karataş
Toplumsal cinsiyet eşitliği üzerine çalışmalar yapan bir avukat, yazar ve eğitmen olan Aslı Karataş’ın odağında insan hakları temelli davalar var. Ayrıca, “Sen bu kadınların avukatı mısın?” sloganıyla yola çıkan, toplumsal cinsiyet, iş yerinde cinsiyetçilik, hukukta cinsiyet temelli ayrımcılık üzerine çalışmalar yapan bir sosyal girişim olan Sebuka’nın kurucusu. Platform, hem çevrimiçi hem de fiziki eğitim, söyleşi ve atölyeler düzenliyor, kadınları iş
ve günlük hayatlarında sahip oldukları haklar konusunda bilinçlendirmeye, uyandırmaya çalışıyor.
4. Aslıhan Begüm Gökçınar
Eski bir dansçı, lisanslı bir yelkenci ve iletişimci olan Aslıhan, 26 yaşındayken saçlarının yarısı dökülmüş olarak uyandı. Kısa bir süre sonra saçlarının diğer yarısıyla birlikte vücudundaki tüm tüyler de gitti. Henüz tedavisi bulunmayan Alopesi Universalis
adlı bu rahatsızlığa yakalanmasının ardından şok yaşayan Aslıhan zamanla durumu kabullendi, hayatla ve kendiyle barıştı. Arkadaşlarıyla birlikte gönüllülük esaslı “Olduğun Gibisin” hareketini başlatan Gökçınar, Tedx gibi sivil toplum platformlarında yaptığı konuşmalarla hastalığa farkındalığı artırmak ve hastalara umut olmak için çalışıyor.
5. Aylin Sayek
2006’da hayatını kaybeden Türk Tabipleri Birliği eski başkanı Dr. Füsun Sayek’in kızı Aylin Sayek, 2007’de Hatay’ın Arsuz ilçesinde hayata geçen, çocuklar, kadınlar ve dezavantajlı bireylere daha iyi bir gelecek sağlamak için sosyal, sağlık ve eğitim alanlarında çalışan Füsun Sayek Sağlık ve Eğitim Geliştirme Derneği’nin kurucuları arasında. Ücretsiz sağlık taramaları, toplum bilgilendirme programları, eğitim eğitim ve sosyal aktiviteler
gibi organizasyonlar düzenleyen dernek, deprem sonrası süreçte de dayanışma ortamı yaratıp yılların verdiği tecrübeyi sistematik faydaya dönüştürdü.
6. Aysun Sayın
Antropoloji, kadın çalışmaları ve işletme alanlarında uzman olan Sayın, özellikle çalışma yaşamında cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılık konularında önemli yayınlar hazırladı. Dünya Bankası (IFC), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) gibi uluslararası kuruluşlarla dezavantajlı grupların aktif istihdamı, sivil toplum kuruluşları ve kadın girişimciler için satış ve pazarlama kanalları üzerine projeler geliştirdi. Ayrıca tekstil ürünlerinin yeniden kullanımı ve geri dönüşümü üzerine de girişimlere imza attı. Şimdilerde Boyner Grup’ta Kurumsal Sorumluluk ve Sürdürülebilirlik Direktörü olarak çalışan Sayın, Boyner Vakfı Buluşum platformu ile sosyal girişimcilik ve stratejik bağışçılık konularında çalışmalar yürütüyor, sivil toplum kuruluşlarında gönüllü olarak görev alıyor.
7. Bahar Taşkın Öztürk
Pazarlama alanında başarılı bir kariyere sahip olan Öztürk, çalışma hayatında yaşadığı zorlu dönemlerde aldığı destekler sayesinde eşitliğin ve zorlukların konuşulmasının önemini anladı. Bunun üzerine bir sosyal girişim kurma yoluna girdi ve İnan Topluluğu’nu (Inequality Awareness Network) kurdu. Misyonunu, “Birlikte eşit olduğumuz, korkmadan konuştuğumuz, konuşurken düşündüğümüz ve önce kendimizden başlamamızı sağlayan farkındalığa sahip olduğumuz bir ekosistem yaratmak” olarak tanımlayan Öztürk, 14 kişilik kurucu ekibiyle girişimi büyütüyor, kadınlara farklı platformlarda mentörlük yapıyor.
8. Beril Sarıaltun
Beril Sarıaltun, müzisyen, ses tasarımcısı, yapımcı ve Beats by Girlz Türkiye Festivali’nin kurucusu. Festival eşitlik, kapsayıcılık ve birlikte olma hedefiyle hareket eden bir müzik ve teknoloji buluşması olarak yola çıkıyor. Müzik endüstrisinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için kadınları müzik ve teknoloji yoluyla destekleyen ve kar amacı gütmeyen bir kolektif olarak konumlanıyor. Sarıaltun, müzik endüstrisinde alternatif sesleri ve yaklaşımları destekleyen plak şirketi BGST Records’un da kurucu ve yapımcılarından biri. Şu aralar K’nin Sesi adında bir podcast hazırlıyor. Bu podcast’te sınıf, etnik köken, yaş, cinsellik, yetenek gibi konularda farklı geçmişlere sahip kadınların ve LGBTQ+’ların deneyimlerine dayanan sesli drama oyunları ve konuşmalara yer vermeyi planlıyor.
9. Betül Bozkurt
Kişisel, kurumsal ve toplumsal gelişim alanlarında çalışan psikolog Bozkurt, psikoloji birikimini, deneyimsel öğrenme tekniklerini, psikodrama ve sosyodrama gibi güçlü yöntemleri kullanarak eğitimler veriyor. Kurucuları arasında olduğu Bir İZ Derneği, önleyici ruh sağlığı hizmetlerinin okullardan cezaevlerine, özel sektör kurumlarından sivil toplum örgütlerine toplumun her kesimi tarafından erişilebilir olması misyonuyla hareket ediyor. Gönüllülüğün gücüne inanan Bozkurt, desteklediği çeşitli sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra, Sürdürülebilir Kalkınma için Yenilikçi Çözümler Derneği ile de toplumsal dönüşüme hizmet ediyor.
10. Betül Selcen Özer
Betül Selcen Özer, 21 yıllık sivil toplum yolculuğunda Toplum Gönüllüleri Vakfı ve Tohum Otizm Vakfı gibi önde gelen sivil toplum kuruluşlarında üreme sağlığı, çevre, çocuk, gençlik, eğitim ve engellilik alanlarında çalıştı. Sivil Toplum için Destek Vakfı ve Köy Okulları Değişim Ağı (KODA)‘nın Yönetim Kurulu Üyesi olan Özer, ortağı Mehru Aygül ile birlikte markaların insanlara ve gezegene fayda sağlayan sorumlu sosyal kurum stratejileri oluşturmasına yardımcı olan The Good Factor’ü kurdu. The Good Factor, 6 Şubat depremleri sonrasında Oggusto dijital sitesi ve Toplum Gönüllüleri Vakfı ile birlikte kurulan Oggusto Çocuk Fonu’nun da tüm sürecini baştan sona tasarladı.
11. Birnur Akkaya
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde görevli olan Prof. Dr. Birnur Akkaya, ekibiyle birlikte kanserle mücadelede önemli bir adım attı. Akkaya’nın liderliğinde yürütülen araştırma, kanserli ve kötü huylu hücrelerin damar yüzeylerine yapışmasını engelleyen bir molekülün sentezine odaklanıyor. Bu molekül, hastalığın yayılmasını önlemenin yanı sıra, tedavide kullanılan ilaçların yan etkileri ve kötü huylu hücrelerin ilaçlara direnç göstermesi gibi zorlukları aşmayı hedefliyor. Buluşun kanserin yanı sıra diyabet, epilepsi, Alzheimer, Parkinson gibi hastalıklar ve çeşitli viral enfeksiyonların tedavisinde de kullanılabileceği düşünülüyor.
12. Büşra Köksal
23 yaşındaki sosyal girişimci, bilim insanı olma hayaliyle çıktığı eğitim hayatı esnasında araştırma fırsatı bulduğu çevre kirliliği ve iklim krizinin etkilerinden çok etkilendi. Plastiklerin doğaya olan etkilerini azaltma misyonuyla gıda malzemelerinden üretilen biyoplastiklerin (biyopolimer) aslında yeterince çevre dostu olmadığını fark eden Köksal, ortağı Merve Arıkan ile birlikte biyoteknoloji şirketi Plastic Move’u kurdu. Dört yılık bir ar-ge sürecinin ardından 2019’da bulduğu formülle, nişasta bazlı tarımsal ve gıda atıklarından biyopolimer üretmeye başlayan Plastic Move, özellikle sanayi sektöründeki petrol bazlı plastik kullanımının azaltılmasını sağlıyor. Ekibiyle birlikte kurduğu fabrikada üretim yapan Köksal, “Bilgi veya tecrübenin tek başına yeterli olduğunu düşünmüyorum. Başarıyı yaratan en büyük etkenlerin bazen tutku, risk almak ve dayanıklılık olduğuna inanıyorum,” diyor.
13. Cemre Sıla Atılgan Otar
“Sürdürülebilir bir yaşama adım atmanın zor olmadığını insanlara anlatmak istedim ve işte buradayım!” YouTube kanalında kendini bu sözlerle tanıtan Otar, çevre mühendisliği ve makine mühendisliği bölümlerinde çift anadal yaparken sürdürülebilirlik ve yenilenebilir enerjilerin ilgisini çektiğini fark etti ve bunu hayatına uyarlamak istedi. Şimdilerde sürdürülebilir ürün geliştirme mühendisi olarak kariyerini sürdüren Otar, sosyal medya yolculuğunda ürettiği içeriklerle sürdürülebilirliği doğru kelimelerle anlatmayı, “Benimle ne değişir?” demeden bireysel adımlarla ilerleme kaydetmenin mümkün olduğunu göstermeyi amaçlıyor. Az ürünle çok kombin yapabilmek, atıksız saç bakımı yapmak gibi içeriklerin yanı sıra, ileri ve geri dönüşüm, iklim değişikliği üzerine çektiği video’larla da çevre bilincinin yayılmasını amaçlıyor.
14. Ceren Uğurluer
Yüksek mimar Uğurluer, 2009’dan bu yana Gaziantep’te eğitim, sosyal sorumluluk ve kültürel alanlardaki etkinlik ve çalışmalarıyla topluma fayda sağlayan Empati Sosyal Sorumluluk ve Eğitim Derneği’nin kurucuları arasında, iki senedir de yönetim kurulu başkanı. Bölgede birçok okulun yapımını üstlenerek eğitim ve sosyal haklardan yoksun bireylere öğrenme ve paylaşma alanları yaratan dernek, Uğurluer’in öncülüğünde deprem sonrası çalışmalarını da aralıksız sürdürüyor. Empati Dayanışma Ağı, bölgenin yaralarını sarmak üzere farklı hedef gruplarına uygulanan eğitim, spor, kültürel faaliyetler ve psikososyal destek programlarını içerirken, Nurdağı konteyner kentte kurulan bayram mağazası gibi projeler de depremzede çocuklara umut veriyor.
15. Deniz Gümüşel ve Nejla Işık
Muğla İkizköy halkı, Yeniköy-Kemerköy termik santrallerine yakıt sağlayan linyit madeni sahasının genişletilmesi için yok edilmek istenen Akbelen Ormanı’nı korumak, ekolojik kıyımı durdurmak amacıyla Ekim 2019’dan beri hem sahada hem de hukuki boyutta zorlu bir mücadele veriyor. Ağaçların kesilmemesi, tarım alanlarının ve zeytinliklerin yok edilmemesi için direnen kadınların başında doğa aktivisti ve çevre mühendisi Gümüşel ile İkizköylü Işık geliyor. Akbelen Davası’nın sadece İkizköylülerin davası olmaktan çıkıp bir yaşam hakkı mücadelesine dönüştüğünü söyleyen Gümüşel, “Umuyorum ki destekler böyle devam eder ve mahkeme toplumsal vicdanı rahatlatacak bir karar verir,” derken, Işık, “Biz bu mücadeleyi bırakmadık, bırakmayacağız, vazgeçmeyeceğiz. Ne Akbelen’i ne de İkizköy’ü madene teslim etmeyeceğiz,” diyor.
16. Deniz Sağdıç
Zanaatkar bir ailede büyüyen ve güzel sanatlar eğitimini tamamladıktan sonra çoğunlukla yağlıboya ve akrilik, taş ve metal heykeller ile baskı resim tekniklerinde eserler üreten Sağdıç, zaman içinde sürdürülebilir sanat kavramını mesleğinin odak noktası haline getirdi ve yaşam alanı olarak konumlandırdığı Sustainable Art House stüdyosunu kurdu. Her türlü kullanılmış obje ve atık malzemeyi kullanarak ürettiği eserleriyle geri dönüşüm ve ileri dönüşüm kavramlarını sanata uyarlayan Sağdıç, bu şekilde izleyenleri tüketim kavramını sorgulamaya teşvik etmeyi amaçlarken, herkes tarafından bilinen bu malzemeleri kullanarak daha çok insanın kendilerini sanata yakın hissedebilmesini amaçlıyor.
17. Ebru Nihan Celkan
Kapsayıcılık, çeşitlilik eşitlik üzerine yaptığı çalışmalarla dikkat çeken Celkan, yazar, yönetmen, eğitmen ve aktivist. Feminist bir bakış açısıyla yazdığı ve dünyanın birçok şehrinde sergilenen tiyatro oyunlarının yanı sıra, toplumsal cinsiyet eşitliği, etik, adil ve yaratıcı yönetim gibi konularda atölye içerikleri üreten Y+O girişiminin de kurucusu. 2019’da Akademie Schloss Solitude- Stuttgart tarafından Jean-Jacques Rousseau bursuna hak kazanan Celkan, bu süreçte Anlatılmamış Hikayeler:Toplumsal Cinsiyet ve Hafıza Yürüyüşleri projesini hayata geçirdi, Der Weltschmerz metnini yazdı. İstanbul ve Berlin’de yaşayan Celkan, danışmanlık vermeye, sanat aracılığıyla etik bir dil geliştirmeye devam ediyor.
18. Ecenur Menki
Mimari tasarımcı ve sosyal yenilikçi Menki, 2020 yılında
kar amacı gütmeyen Design+Peace derneğini kurdu. Sosyal, ekonomik ve çevresel sorunlara çözüm bulmak için tasarımın, kolektif ve disiplinler arası çalışmanın gücünü esas alan organizasyon, 6 Şubat depremlerinin ardından, bölgedeki kadın ve çocuklara yaşam alanları oluşturmak için harekete geçti. Anatolian Arts ve UCIM iş birliğiyle başlatılan Bir’likte Güzel projesi kapsamında, Hatay Expo 2020 Alanı’nda etkinlik salonları ve sanat köşeleri kuruldu, eğitim programları hazırlandı. Umutlar Yeşersin derneği ile birlikte hayata geçirilen HOPE-Umut Kadınları projesinde ise, HUB-Birlikte Güzel alanı, yerel kadınlara iş fırsatı yaratmak adına bir dikiş de atölyesini barındıran bir merkeze dönüştürüldü. Üretilen ürünler ihtiyacı olan çocuklara yardım etmek için kullanılarak toplumsal dayanışma sağlanıyor.
19. Eda Kurtuluş ve Özge Orbay
Her ikisi de psikolog olan iki yakın arkadaş, popüler psikoloji söylemlerinde itirazları olan konuları samimi bir dille masaya yatırdıkları Popüler Olmayan Psikoloji podcast’inin yaratıcıları. Ele aldıkları konuları iyi ya da kötü olarak ayırmadan, hayatımızdaki işlevini anlamamıza yardımcı olacak şekilde gündeme getirmeye çalışan ikili, dinleyicilere kendilerini iyi hissetmenin yollarını daha anlaşılabilir bir şekilde göstermeyi amaçlıyor ve sistemin kendisini araştırmayı kurguluyor.
20. Ela Naz Birdal
Birdal, 13 yaşından beri iklim ve toplumsal cinsiyet eşitliği aktivisti. Çevresiyle birlikte bugüne kadar 12’den fazla iklim grevi organize edip basın açıklamaları yaparak insanları bilinçlendirmek için çalışmalarda bulunuyor. “Eğer doğa bir banka olsaydı, çoktan onu kurtarmıştık” motto’suyla yola çıkan Birdal, doğanın aslında en önemli varlık sermayemiz olduğuna dikkat çekiyor. Karbon salımı, ormansızlaşma, plastik kirliliği gibi konuları odağına alan aktivist, 2024’ün iklim krizi için bir dönüm noktası olabileceğine de vurgu yapıyor.
21. Elif Özge Maltepe
Türkiye’de sanata alan açan isimlerden biri olan Maltepe, kurucusu olduğu 484 Urban Garden ile sinema, tiyatro ve özgün içerikte üretimler yapıyor. Koç Üniversitesi’nde Sosyoloji okuduktan sonra, Paris School of Business’ta Sanat ve Kültür Yönetimi üzerine yüksek lisans yapan girişimci, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Canavar, Kibritin Ucunda, Sınırlar gibi birçok tiyatro oyununu hayata geçiren yeni nesil prodüksiyon şirketiyle, kültür-sanat alanına yeni ve çok sesli bir soluk getiriyor.
22. Florence Konstantina ve Çiçek Tahaoğlu
“Fobik ve cinsiyetçi gündeme salça olmaya geliyoruz!” sloganıyla yayın hayatına başlayan Salçalı Gündem, kuir ve feminist gündeme odaklanan bir haber bülteni. Yaratıcıları, kamera arkasında gazeteci Tahaoğlu ve kamera önünde drag performans sanatçısı Delight, namı diğer Florans Keskinkalem. YouTube kanalında yayınlanan videolarda Delight kimi zaman stüdyoda siyasetçiler, sanatçılar, LGBTİ+ ve feminist hareketin öznelerini konuk ediyor, kimi zaman da elinde mikrofon, sokağın nabzını tutuyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği, azınlıkların hakları ve toplumdaki güncel tartışma konularını ele alıyor.
23. Füsun Kuran
Sosyal sorumluluk konusunda Türkiye’nin söz sahibi isimlerinden olan iş kadını, Stefanel, Brooks Brothers ve RMK Classic gibi şirketlerde Genel Müdür ve CEO pozisyonlarında görev aldı.. Ayrıca, hayati tehlike taşıyan bir hastalıkla mücadele eden 3-18 yaş arası çocuklara yönelik global bir oluşum olan Bir Dilek Tut (Make- A-Wish) Türkiye’nin Genel Müdürü olarak da hizmet verdi. Kuran, İyiki Vakfı’nın kurucusu olarak çalışmalarını sürdürüyor. Vakıf, sosyal, kültürel, çevresel, kadın, eğitim, spor ve engelliler alanında dezavantajları azaltarak bireylerin ve çocukların daha üretken olabilmesi için bireysel ve kurumsal kaynak yaratarak sosyal girişimlere destek sağlıyor.
24. Hazal Sipahi
Cinsellik ve beden algısı üzerine farkındalık yaratan Mental Klitoris podcast’inin yaratıcısı, tabuları yıkmayı, cesaret kavramını ve gelecek projelerini anlatıyor.
25. İpek Aslan
Hatay Büyükşehir Belediyesi Unesco Hatay Gastronomi Evi Direktörü ve sivil toplum gönüllüsü olan Antakyalı İpek Aslan, deprem sonrası değişen hayatları ve yeniden ayağa kalkmayı anlatıyor.
26. İdil Türkmen Ayaydınlı
Sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yaparak birçok projeye imza atan İletişim ve Görünürlük Uzmanı Ayaydınlı, 2015 yılında Nirengi Derneği’ni kurdu. Çocuk istismarı, akran zorbalığı, flört şiddetinin önlenmesi ve sonuçlarıyla baş edilmesi için çalışmalar yapan dernek, çocuklara psikolojik ve hukuki destek sağlıyor. Dernek, Türkiye’de istismara ve şiddete maruz kalan çocuklara yönelik yasal danışmanlık ve psikososyal destek hizmetlerini eş zamanlı ve ücretsiz olarak sunan tek destek hattı olan İstismara Karşı Destek Hattı’nı da kurdu. Ayaydınlı, kırılgan gruplarla yaptığı çalışmalarla amacına uygun ve sahadaki ihtiyaca cevap veren çözümler üretirken, sınır belirleyici kavramlarla ilgili farkındalığın artması için de çaba gösteriyor.
27. İlknur Üstün
Felsefeci ve kadın hakları savunucusu Üstün, feminist bir yayınevi olan Ayizi’nin kurucuları arasındaydı, editörlük ve yayın yönetmenliği görevlerini üstlendi. Çeşitli uluslararası toplumsal cinsiyet eşitliği komitelerinin yanı sıra, Kadın Koalisyonu ve Avrupa Kadın Lobisi Türkiye Koordinasyonu kurucuları arasında da yer aldı. Üstün’ün toplumsal cinsiyet eşitliği, feminizm ve örgütlenme, siyasal katılım ve ayrımcılık konularında araştırmaları ve saha çalışmaları var. Yerel yönetimlerin cinsiyet eşitliği açısından izlenebilmesini sağlayan özgün bir model geliştirmek için de uğraşan Üstün, kadın örgütlerindeki yerel ve uluslararası çalışmaları ile feminist politika yapmayı sürdürüyor.
28. İpek Ongun
Türkiye’de ilk defa gençliğin gelişimi ve ergenlik döneminin sancılı süreçlerinin anlaşılması üzerine kitaplar yayımlayan yazar olan Ongun, Bir Genç Kızın Gizli Defteri serisi başta olmak üzere 30’a yakın eseriyle gençlik kitaplarının öncüsü sıfatını hak ediyor. Ongun, pedagoglara danışarak yazdığı, hem sosyal hem de kişisel gelişim açısından fayda sağlayan eserlerinde bilinçli, sorgulayıcı, özgür ve açık ifade edebilen bir nesil oluşturmayı misyon ediniyor. Genç kızları merkeze alan hikayeleriyle kuşaktan kuşağa ilham vermeye devam ediyor.
29. Kevser Güler
Lisans ve yüksek lisans eğitimlerini sırasıyla endüstri mühendisliği ve felsefe alanlarında tamamlayan Güler, 2003 yılından bu yana metinler, kitaplar, sanat yapıtları ve sergiler üzerine çalışıyor. Küratör ve araştırmacı olarak birçok sanat üretimine imza atan ve sanat programında görev alan Güler, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 1987’den bu yana düzenlenen İstanbul Bienali’nin direktörlüğünü bu yıl itibariyle devraldı. SAHA Studio, Ankara Queer Art Residency, Lucy Art Residency, Berlin Senatosu Misafir Sanatçı Programı dahil pek çok programda danışman ve jüri üyesi olarak aktif rol alan Güler, sanatta kapsayıcı bir anlayışı benimsiyor.
30. Lalin Akalan
Sanat dünyasındaki öncü ve yenilikçi çalışmalarıyla dikkat çeken Lalin Akalan, Digilogue Artistik Direktörü ve yaratıcı platform xtopia’nın kurucusu. New York’ta Parsons School of Design’da Tasarım Yönetimi, Londra’da ise Sotheby’s Institute of Art okulunda Sanat ve İşletme eğitimi alan Akalan, Türkiye’deki ilk immersive deneyim işlerinin küratörlüğünü yaparak, sanatta dijital devrimin öncülerinden biri oldu. Sanat ve teknolojinin birleştirici gücü olarak, gelecekte daha birçok projeyi hayata geçirmeyi hedefliyor.
31. Melda Akbaş
Akbaş, bir çocuk hakları uzmanı. İnsan hakları, çocuk hakları, çocukların yeni medyaya katılımı konularına odaklanarak ilerliyor. Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi’nde proje koordinatörü ve çocuk hakları eğitmeni olarak çalışıyor. Aynı zamanda çocuklar için destekleyici bir ekosistem oluşturmayı amaçlayan, Suna ve İnan Kıraç Vakfı’nın çatısı altında faaliyet gösteren Suna’nın Kızları’nda Programlar Koordinatörü olarak çalışıyor. Kız çocuklarının ihtiyaçlarını merkeze alarak dijital ve fiziksel çözüm toplulukları oluşturan Suna’nın Kızları, çocuk güvenliği, çocuk katılımı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini öne çıkaran çalışmalar yürütüyor.
32. Melike Dirikoç
“Hayvana, insana, yeryüzüne özgürlük” motto’suyla hareket eden vegan aktivist için her şey, 16 yaşında yakalandığı, psikolojik bir yeme bozukluğu olan bulimia nevroza ile başladı. Hastalığın 10 yıl süren iyileşme sürecinde toplumda ve medyada duyduklarının doğruluğunu sorgulayan, gıda sektörünün iç yüzünü ve hayvanların maruz kaldığı muameleyi gören Dirikoç, Instagram ve YouTube’da Vegan Earth adıyla vegan yaşam hakkında bilinçlendiren ve bilgi kirliliğini azaltmayı amaçlayan yayınlar yapmaya başladı. Açık Radyo’da Işık Karaelmas ile birlikte Türlerin Yaşam Hakkı programının da yaratıcılarından olan Dirikoç, kadın ve LGBTİQ+ hakları için de mücadele vererek farkındalık yaratmaya çalışıyor.
33. Meltem Şahin
Bilkent Üniversitesi Grafik Tasarımı Bölümü’nü bitiren Meltem Şahin, yüksek lisans için Baltimore’a giderek Maryland Institute College of Art’ta İllüstrasyon eğitimi aldı. Altı farklı ülkede gösterimi yapılan animasyon filmi Flow ile birçok ödül alan sanatçı, animasyon ve retro oyuncakları içeren ilk kişisel sergisi Negative Pleasure’ı 2016’da Baltimore’da düzenledi. Ayrıca, Türkiye’de düzenlenen 22 kadın sanatçıdan oluşan ilk artırılmış gerçeklik gösterisi PMS’in küratörlüğünü üstlendi. Çalışmalarında sınıfların, hiyerarşinin, sosyal statünün, cinsel yönelimlerin ve güzellik standartlarının var olmadığı, alternatif hümanist gerçeklikler yaratıyor.
34. Meriç Artaç
Besteci olan Meriç Artaç, aynı zamanda opera kompozitörü ve tiyatrocu. Eğitimine İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Piyano Bölümü’nde başladı. Daha sonra Codarts Rotterdam’da kompozisyon alanında eğitim gören Artaç, yıllarca Rotterdam Klasik Türk Sanat Müziği Korosu’nu yönetti. Rotterdam’da genç bestecilerin eserlerinin icrasına odaklanan ve aynı zamanda çağdaş müzik için yeni bir dinleyici kitlesi yaratmaya çalışan AKOM Ensemble’ın sanat liderliğini yürütüyor. Geniş kapsamlı bir kültür girişimcisi olan Meriç Artaç, Hollanda Concertgebouv’da verdiği konserin gelirini depremzedelere bağışlayarak sanatıyla birlikte yardımseverliğiyle de adından söz ettirdi.
35. Nihan Kaya
Kaya, yazar ve eğitmen. 14 yıldır Avrupa ve Amerika’nın farklı şehirlerinde konferanslara katılarak konuşmalar yapıyor. Şimdiye kadar 14 kitap yazan Kaya, kurmaca eserlerin yanında psikoloji ve estetik teori üzerine de yazılar yazıyor, dersler veriyor. Psikoloji üzerine seminerler ve atölyeler düzenleyen Kaya, yakın zamanda hayata geçirdiği Acıyı Ehlileştirmek atölyesi ile acının yaratıcılığa dönüştürülmesinin yollarını, örnekler ve kaynaklar üzerinden konuşmaya hazırlanıyor.
36. Nurgül Göksu
6 Şubat depremlerinde yıkılan Kahramanmaraş’taki Ezgi Apartmanı’nda 35 kişi hayatını kaybetti. Çevredeki binaların çoğu sağlamdı, bina esas yıkım bölgesine uzaktı. Bu apartmanda oğlu, gelini ve altı aylık torununu kaybeden Göksu, enkazın kaldırıldığını duyunca orada nöbet tutmaya, delil aramaya başladı ve 40. günde, apartmanın altındaki pastanenin genişletmek için kestiği kolonu buldu. Bu süreçte bulduklarını bilirkişi raporlarıyla savcılık kayıtlarına geçiren, inşaat mühendisleri ve avukatlarla çalışan Göksu, adalet mücadelesini sürdürüyor.
37. Özlem Bulutoğlu
İç mimar ve sivil toplum gönüllüsü olan Bulutoğlu, 2014 yılında faaliyetine başlayan ve o zamandan beri 3.000’den fazla okula kırtasiye, giyim, okul demirbaş ve destek malzemesi temininde, okul tadilatı ve sağlık konusu destek sağlamada ve sayısız okula kütüphane ve kitap temininde aracılık yapan Köy Okulları Yardım Projesi’ne gönüllü olarak destek veriyor. Bu sosyal sorumluluk projesinde, yardım talep edenlerle destek olmak isteyenler arasında koordinasyonu sağlayan Bulutoğlu, aynı zamanda destek vermek isteyen kişi ve kurumlarla projeler üreterek köy okullarının ihtiyaçlarının giderilmesi için değerli çalışmalarda bulunuyor.
38. Renan Tan Tavukçuoğlu
Tavukçuoğlu, güçlü kadın platformlarından Tavsiye Kanalı, Tavsiye Evi ve Tavsiye Melekleri iş modellerinin kurucusu. Herkesin fark yaratabileceğine olan inancıyla yola çıkan Tavukçuoğlu, 2018’de Puduhepa ve Kız Kardeşleri isimli sosyal sorumluluk projesini hayata geçirdi. Yeni yetişen kız çocuklarının gerçek Anadolu kadın kahramanlarından ilham alması amacıyla başlatılan projede, aracı olarak bez bebekler kullanılıyor. Bu proje sayesinde hem kadınlara istihdam sağlanıyor hem de bebeklerden elde edilen gelir TOÇEV aracılığıyla kız çocuklarının eğitimine aktarılıyor.
39. Rümeysa Çevlik
Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde doğup büyüdü. Evlendikten sonra üniversite hayalinden vazgeçmeyerek Selçuk Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği bölümünü kazandı. Öğretmenlik sevgisiyle dolu olan Rumeysa, Mardin’de başladığı kariyerine kendi köyünde devam etti. Kadirli Kayasuyu İlkokulu’na atandığında şartların yetersiz olduğunu fark etti ve Doğadaki Sınıf adını verdiği çalışmayla okulun her alanını dönüştürmeye başladı. Tek kullanımlık plastiklerden kaçınarak ekolojik bir sınıf oluşturdu ve pandemi döneminde açık hava sınıfı kurdu. Malzemeleri köyden ve evlerde kullanılmayan ürünlerden temin ederek çocukların yaparak öğrenmesini sağladı. Ayrıca, çocukların ilgisini çeken ağaç ev projesini gerçekleştirmek için uzun süre destek arayışında bulundu ve başarılı oldu. Rumeysa öğretmen, kendi binasındaki sınıfları ve atıl kalan alanları dönüştürerek matematik, uzay bilimi ve sanat atölyeleri oluşturdu. Her fırsatı yenilikçi bir öğrenme ortamına dönüştüren Rumeysa, çocukların okula devam oranını artırıyor ve meslektaşlarına rehberlik ediyor.
40. Selen Okay Akçalı
Teknoloji girişimcisi ve toplumsal cinsiyet eşitliği alanında sivil toplum gönüllüsü olan Akçalı, proje danışmanı olarak Yanındayız platformunu destekledi ve derneğin yönetim kurulu başkanlığını üstlendi. Platformun dernek statüsüne geçişinde aktif rol alan Akçalı, altı sene boyunca yönetim kurulu üyesi olarak koordinasyonu yürüttü. Dünyada dördüncü, Türkiye’de ise tek pro feminist erkek inisiyatifi olan Yanındayız Derneği, erkeklerin bir araya gelip toplumsal cinsiyet eşitliği savunuculuğu yaptığı tek dernek. Akçalı, “Kadınların yanında durmayı bilen bir erkeklik anlayışına ihtiyaç var,” diyor.
41. Selma Acuner
Kadın hakları, çocuk hakları ve eşitlik politikaları konusunda tanınmış bir uzman ve öncü olan Dr. Selma Acuner, kariyeri boyunca kadın ve insan hakları alanında birçok önemli pozisyonda yöneticilik ve danışmanlık yaptı, üniversitelerde toplumsal cinsiyet eşitliği ve ayrımcılık karşıtı politikalarla ilgili dersler verdi. 2022 yılında yaşından dolayı aktif yaşamdan dışlanan, ekonomik açıdan ayrımcılığa uğrayan, bilgi ve teknolojiye erişim
imkanı bulamayan kadınlara destek olmak amacıyla Patiska platformunu kurdu. Hala KADER’de yöneticilik yapan Acuner, Kadın Koalisyonu ve Patiska platformu başta olmak üzere çeşitli sosyal medya hesaplarını etkin bir şekilde yönetiyor.
42. Sibel Horada
Sanatçı ve eşitlik savunucusu olan Horada, liseyi Robert Koleji’nde tamamladıktan sonra Brown Üniversitesi Görsel Sanatlar Bölümü’nden mezun oldu ve Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarımı Bölümü’nde yüksek lisans yaptı. Sürece vurgu yapan çalışmalarıyla tanınan Horada, kentsel, arkeolojik ve ekolojik kültürleri, kolektif ve kişisel tarihleri merkeze alıyor. Dünya miraslarını korumayı önemseyen sanatçı, bu konuda çeşitli projeler geliştirerek sanatını farkındalık yaratmak için kullanıyor.
43. Şebnem Coşkun
Coşkun, iklim değişikliği konusuna dikkat çekmek isteyen bir foto muhabir. İstanbul’da yaşayan, fotoğrafçılığın yanı sıra su altı görüntü yönetmenliği ve dalgıçlık da yapan Coşkun, doğa tarihi, plastik kirliliği, iklim değişikliği, canlı yaşamı, geri dönüşüm gibi çevre konularına odaklanarak insanları bilinçlendirmek adına çalışmalar yürütüyor. Bir milyondan fazla üyesi olan ve dünyadaki çevre sorunlarına odaklanan sivil toplum kuruluşu The Nature Conservancy’nin düzenlediği yarışmada, Ortaköy’de çektiği Sualtı yaşamında yeni tehlike Covid-19 atıkları adlı fotoğrafı ile üçüncü olan Coşkun, aynı fotoğrafıyla POY Asia yarışmasında, Doğa ve Çevre kategorisinde birincilik elde etti. Küresel iklim değişikliğini izlemek ve çeşitli araştırmalar yapmak amacıyla Antarktika’ya giden Türk bilim insanlarııyla birlikte yola çıkan Coşkun, bilimin ışığı ile kamerasının ışığını birleştirerek yapılan çalışmaları dünyaya aktarıyor.
44. Şehnaz Kıymaz Bahçeci
Swarthmore College’da lisans eğitimini tamamlayan, daha sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı’nda yüksek lisans yapan Bahçeci, 2004 yılından beri Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği başta olmak üzere birçok sivil toplum kuruluşunda çalışmalar gerçekleştiriyor. Bahçeci, özellikle kadın haklarına odaklanarak uluslararası sözleşmeler ile uluslararası ve ulusal savunuculuk faaliyetleri üzerinde çalışıyor. İstanbul Sözleşmesi Türkiye İzleme Platformu ve Pekin+25 Kadın Platformu’nun kurucuları arasında yer alan Bahçeci, ayrıca BM Kadın Birimi, Avrupa ve Orta Asya Sivil Toplum Danışma Grubu üyesi ve 2020’den bu yana BM Sürdürülebilir Kalkınma süreçlerinin resmi paydaşlarından olan, kendini feminist kolektif olarak tanımlayan Women’s Major Group’un koordinatörlüğünü yürütüyor.
45. Üzüm Derin Solak
Üzüm, queer trans feminist aktivist bir kadın. Yıllardır Beyoğlu eğlence sektöründe kadın+ ve LGBTİQ+ bireyler için güvenli eğlence mekanlarının işletmeciliğini yaparken karantina süreciyle birlikte mesleğine ara vermek zorunda kaldı. Bu dönemde fotoğraf tutkusuna yönelen Üzüm, ağırlıklı olarak queer komünitelerin eğlence, dayanışma ve varolma hallerini fotoğrafladı. Bu süreçte birçok feminist ve pride eylemini çekerek, önemli bir arşiv oluşturdu. Bugün kişisel ve karma sergilerde yer alan işleriyle, çoğunlukla cis-heteronormatif erkek gözüyle anlatılan hikayelerin, trans bir kadın olarak otobiyografik bir anlatımla nasıl aktarılacağını gösteriyor.
46. Tuluğ Özlü
Konuşulmayanları konuşuyor, tabuları yıkıyor, kadınların sesi oluyor. Umarım Annem Dinlemez podcastinin yaratıcısı Tuluğ Özlü, aynı zamanda sanat yönetmenliği ve ses tasarımcılığı yapıyor. Programında cinsiyet eşitliği, kadın özgürlüğü, cinsel istismar, korunma yöntemleri, kürtaj, LGBTİ+ özgürlüğü, cinsel haz ve benzeri toplumun konuşmaktan çekindiği birçok konuya yer veriyor. Bu içerikleri konuklarıyla konuşuyor. Ayrıca, 2022 yılında düzenlediği, ataerkil sisteme ve toplum baskısına karşı verdiği mücadelenin bir göstergesi olan Yazdıklarıma Bakma sergi projesi ile de susturulanlara ve sessiz kalmış hikayelere ses verme tutkusunu ortaya koydu.
47. Tuğçe Ulugün Tuna
Ödüllü koreograf, çağdaş dans ve performans sanatçısı, yönetmen, dans terapisti ve akademisyen. Belçika’da doğan, İstanbul’da yaşayan sanatçı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sahne Sanatları Bölümü’nü birincilikle bitirdi. 2001 yılında hayata geçirdiği Farklı Bedenlerle Dans projesi ile Türkiye’de alanında bir ilke imza attı. Farklı fiziksel özellikleri olan kişilerle, bedenin düşünsel, duyusal ve plastik yapısındaki çeşitliliğe ve dönüşüme odaklanan topluluk, çeşitli atölye ve gösterileriyle çalışmalarına devam ediyor. Tuna, bu projesiyle, bedene yeni bir algıyla yaklaşmanın ve alışılmış estetik yargılardan uzaklaşmanın önemini vurguluyor.
48. Yağmur Özgür Güven
Kendisi bir hayvan hakları savunucusu, piyanist ve yazar. 2004 yılında Ekşi Sözlük üzerinden başlattığı hayvan barınaklarına yardım kampanyasıyla birlikte kurduğu platform ile Tuzla Hayvan Rehabilitasyon Merkezi’nde gönüllü çalışmaya başladı. Ayrıca Barınak Gönüllüleri ve Hayvanlara Yaşam Hakkı Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı. Bu süreçte çeşitli projeleri hayata geçirerek elde edilen gelirlerle sokak hayvanlarının bakım ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı oldu. 2019 yılından beri, kurucuları arasında bulunduğu Deneye Hayır Derneği çatısı altında hayvan deneylerinin yerini bilimsel alternatif yöntemlere bırakması ve hayvan kullanımının son bulması için çalışmalar yürütüyor. Ayrıca hayvan deneyleri ve hayvan hakları tarihiyle ilgili çeşitli kitaplar yazarak bu konuda farkındalık yaratmayı ve insanları bilinçlendirmeyi amaçlıyor.
49. Zeynep Cihangir Çankaya
Psikolojik danışman ve Ege Üniversitesi’nde akademisyen olarak görev yapan Çankaya, çocuk, ergen ve ailelerin gelişimini desteklemeye yönelik araştırmalar yapıyor ve bu konularda psikolojik yardım hizmeti veriyor. Aynı zamanda yazarlık da yapan Çankaya, okullarda ve şirketlerde olumlu bir ortam oluşturmayı hedefleyen eğitimlerin yanı sıra, aile atmosferini iyileştirmeyi, aile üyelerinin sorunlarla etkili bir şekilde başa çıkmalarını sağlamayı ve ailelerin çocuklarını anlamasını hedefleyen pozitif ebeveynlik eğitimleri de sunuyor. Eşiyle birlikte yürüttükleri Bir Aile Meselesi YouTube Kanalı’nda Ebeveynlik Okulu programı yapıyor. Ebeveynlik ve çocuk özelinde çeşitli konularda videolar yayınlayan Zeynep Cihangir Çankaya, kişilerin bilinçlenmesine yardımcı oluyor.
50. Zeynep Erdoğan
imece, sorunları çözmek için şirketlerin, girişimlerin, kamunun, sivil toplumun ve bireylerin bir araya gelmesi yani imece usulü çözümler üretilmesi gerektiğine inanan bir sosyal inovasyon platformu. Sistemsel dönüşüm misyonunu, kurucusundan dinledik.
